Camus Albert; Notatniki 1935-1959 (do „Mitu Syzyfa”);Jeśli prawda jest, że absurd się dokonał (odsłonił raczej), jest też prawdą, że żadne doświadczenie nie ma wartości samo w sobie i że wszystkie gesty są w takim samym stopniu pouczające. Wola jest niczym. Akceptacja wszystkim. Pod warunkiem, że w doświadczeniu najbardziej prostym czy najbardziej rozdzierającym, człowiek jest zawsze „obecny” – i znosi je – nie składając broni, rozporządzając całą swoją przenikliwością.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
"Człowiek uwolniony od grzechu nie potrafiłby żyć; żyłby całkowicie pozbawiony świętości." – Nieśmiertelność jest ideą jutra.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
"Żyć i umrzeć przed lustrem" – mówi Baudelaire. Nie dość zwraca się uwagi na to – "i umrzeć". Żyć – do tego wszyscy są gotowi. Ale stać się panem swojej śmierci – oto cała trudność.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
”Wichrowe Wzgórza”, jedna z najpiękniejszych powieści o miłości, ponieważ kończy się klęska i buntem – to znaczy śmiercią bez nadziei. Główną postacią jest diabeł. Taką miłość może podtrzymywać tylko klęska ostateczna, która jest śmierć. I trwać dalej – tylko w piekle.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Błąkaliśmy się po mieście nie mogąc nic przełknąć, żyjąc kawą i lodem, nie śpiąc, nie wiedząc kiedy zaczynają się i kończą dnie i noce. Poranek zastawał nas na plaży w Lido, w ciepłej, kleistej wodzie, albo w gondoli na zagubionych kanałach, gdy niebo stawało się różowo-szare nad turkusowymi nagle dachami. Miasto było wtedy puste, ale żar wciąż jednaki, nie słabnął ani o poranku, ani o wieczorze, wciąż palący i wilgotny, Wenecja wciąż w nim zamknięta, a my bez nadziei, że kiedykolwiek się z tego wydostaniemy, staraliśmy się tylko odetchnąć raz, i jeszcze raz, trwać w tym czasie dziwnym, bez pauz i wytchnienia, z nerwami napiętymi od kawy i bezsenności, wydarci z życia. Istoty wyrzucone poza czas, których nikt ani nic na świecie nie chce, i tylko to szaleństwo ciągłe, dzikie, niezmienne, i ten pożar pochłaniający Wenecję niestrudzenie, godzina po godzinie; i czekaliśmy tylko chwili gdy miasto, jeszcze tak niedawno olśniewające barwami i urodą, obróci się w popiół, którego nie rozwieje nawet wiatr, wciąż nieobecny. Czekaliśmy, uczepieni siebie nawzajem, wciąż razem, płonąc na tym płonącym stosie piękna w czymś na kształt nieustającej i dziwacznej radości.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Bunt. Absurd zakłada brak wyboru. Żyć to wybierać. Wybierać to zabijać. Zabójstwo: to co można absurdowi zarzucić.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Bunt. Początek: „Jedynym problemem moralnym prawdziwie poważnym jest zabójstwo. Reszta przychodzi potem. Ale wiedzieć czy mogę zabić drugiego lub zgodzić się by został zabity, wiedzieć, że nie wiem nic, zanim się nie dowiem, czy potrafię zadać śmierć, tego trzeba się nauczyć.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Bunt.
W końcu wybrałem wolność. Bo jeśli nawet nie spełnia się sprawiedliwość, wolność oznacza możliwość protestu wobec niesprawiedliwości i ratuje porozumienie. Sprawiedliwość w milczącym świecie, sprawiedliwość niemych przekreśla współwinę, neguje bunt i przywraca zgodę, ale tym razem w najpodlejszej formie. Tu widać przewagę, którą po woli uzyskuje wartość wolności. Ale trudność polega na niezapominaniu nigdy, że jednocześnie ma ona żądać sprawiedliwości. Co założywszy, sprawiedliwość jest także, choć bardzo inną, w umieszczeniu jednej stałej wartości w historii ludzi, którzy umarli tylko dla wolności. Wolność to możliwość obrony tego, co mi obce, nawet w ustroju i świecie, który uznaję. To możliwość przyznania racji przeciwnikowi.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Ceną podróży jest strach.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Choroba jest krzyżem, ale może być kaftanem bezpieczeństwa. Ideałem jednak byłoby zabrać jej siłę i odrzucić jej słabości. Niech będzie schronieniem, cierpieniami i wyrzeczeniami – płaćmy.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Dlaczego jestem artystą, a nie – filozofem? Bo myślę według słów, a nie – według idei.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Ducha buntu można odnaleźć w dokonaniu historycznym. Ale trzeba wówczas całego napięcia uczuciowego do jakiego zdolny jest Malraux, by oprzeć się chęci przeprowadzenia dowodu. Prościej jest widzieć bunt w jego esencji i losie. W tym rozumieniu dzieło sztuki, które pokazałoby podbój szczęścia byłoby dziełem rewolucyjnym.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Gdybyśmy kochali dosyć tych, których kochamy, nie pozwolilibyśmy im umrzeć.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Istotą szlachetności (prawdziwej serca) jest pogarda, odwaga i głęboka obojętność.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Jedyna wolność możliwa jest wolnością wobec śmierci. Człowiekiem prawdziwie wolnym jest ten, który przyjmując śmierć jako taką, przyjmuje jednocześnie konsekwencje – to znaczy upadek wszystkich tradycyjnych wolności. "Wszystko jest dozwolone." – Iwana Karamazowa to jedyny wyraz wolności koherentnej.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Jeśli istnieje dusza to błędem jest wierzyć, że została nam dana gotowa. Stwarzamy ją tu, przez całe życie. Życie to nic innego jak długi, torturujący poród. Kiedy dusza jest już gotowa, stworzona przez nas i ból, przychodzi śmierć.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Kara śmierci. Zabija się przestępcę, ponieważ zbrodnia wyczerpuje w człowieku całą jego zdolność życia. Wszystko przeżył, skoro zabił. Może umrzeć. Zabójstwo wysysa.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Kiryłłow miał rację. Popełnić samobójstwo to dać dowód wolności. I problem wolności znajduje proste rozwiązanie. Ludzie łudzą się, że są wolni. Skazani na śmierć nie mają tego złudzenia. Cały problem jest w jego realności.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Kleist, który dwukrotnie palił swoje rękopisy. Piero della Francesca ślepy u końca życia... Ibsen cierpiący na amnezję i uczący się na powrót alfabetu... Odwagi! Odwagi!
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Najbardziej naturalną skłonnością człowieka jest zniszczyć siebie i cały świat razem ze sobą.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Nie ma wolności dla człowieka, jak długo nie pokonał strachu przed śmiercią. Ale nie przez samobójstwo. Zwyciężyć to nie znaczy ustać. Móc umrzeć z podniesionym czołem, bez goryczy.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Nie mówi się ani ćwierci tego co się wie. Inaczej wszystko by runęło. Ta odrobina, którą się mówi i już wyjdą.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Noc, samotne przyjazdy do nieznanych miast – to wrażenie zdławienia, to zagubienie się w organizmie tysiąckroć bardziej złożonym. Wystarczy nazajutrz wyjść na główną ulicę, wszystko uporządkuje się w stosunku do niej – i zamieszkaliśmy. Kolekcjonować nocne przyjazdy do obcych miast, żyć potęgą nieznanych pokoi hotelowych.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
O tej samej rzeczy nie myśli się tak samo rano i wieczorem. Ale gdzie jest prawda, w myśli nocy czy w duchu południa? Dwie odpowiedzi, dwie rasy ludzi.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Piekło to przywilej specjalny, zastrzeżony dla tych, którzy go bardzo żądali.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Pierwszą zdolnością człowieka jest zapomnienie. Ale trzeba powiedzieć, że zapomina nawet to co zrobił dobrego.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Piękno, które pomaga żyć, pomaga również umierać.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Poczucie śmierci, z którym się spoufaliłem: ból nie jest pomocą. Ból zaczepia o teraźniejszość, żąda walki, która ZAJMUJE. Ale przeczuwać śmierć na zwykły widok chustki nasiąkniętej krwią, bez wysiłku, to zostać pogrążonym w czas w sposób zawrotny: odkryć lęk przed stawaniem się.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Pokusa najbardziej niebezpieczna: nie być podobnym do kogokolwiek.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Polityka i losy ludzkie są w rękach ludzi pozbawionych ideału i wielkości. Wielcy nie zajmują się polityką.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Por. Bierdajew. "Szatow, Wierchowieński, Kiryłłow to rozbita na fragmenty osobowość Stawrogina, emanacje tej osobowości niezwykłej, która wyczerpuje się w ciągłym rozproszeniu. Zagadka Stawrogina, sekret Stawrogina jest jedynym tematem "Biesów".
Teza Dostojewskiego: "Te same drogi, które prowadzą jednostkę do zbrodni, społeczeństwo prowadzą do rewolucji.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Poświęcenie, które prowadzi do wartości. Ale egoistyczne samobójstwo również akcentuje wartość ważniejszą od własnego życia – tego życia godnego i szczęśliwego, którego został pozbawiony.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Powieść. Kiedy była jeszcze i kiedyśmy się dręczyli, moje cierpienie i moje łzy miały sens. ONA MOGŁA JE WIDZIEĆ. Gdy odeszła , to cierpienie stało się daremne, bez przyszłości. A prawdziwym cierpieniem jest cierpienie daremne. Cierpieć przy niej było cudownym szczęściem. Ale cierpienie samotne i nieznane – oto kielich, który nam podsuwają bez przerwy; odwracamy się uparcie, ale trzeba go będzie wypić pewnego dnia, straszniejszego niż dzień śmierci.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Powieść: "Noc wyznań, łez i pocałunków. Łóżko skąpane w łzach, pocie, miłości. U szczytu rozdarcia...:
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Problem moralny to tylko krew, szaleństwo i krzyk.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Przyjaciel C.: "Mając 40 lat umrzemy od kuli, którą wpakowaliśmy sobie w serce mając lat 20."
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Rewolucja dokonuje się zawsze przeciwko bogom – od buntu Prometeusza począwszy. Jest to żądanie, jakie człowiek stawia swemu losowi; tyrani i mieszczańskie marionetki to tylko preteksty.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Rotterdam w nocy i wszystkie jego szkielety świecące nad kanałami.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Saint-Etienne, jego przedmieście. Spektakl wydający wyrok na cywilizację, która to stworzyła. Świat, gdzie nie ma już miejsca dla człowieka, dla radości, dla twórczego odpoczynku – musi zginąć. Żaden naród nie może żyć pozbawiony piękna. Może przez pewien czas utrzymywać się przy życiu, tylko tyle. Tymczasem Europa, która ukazuje tu jedną ze swych najbardziej niezmiennych twarzy, oddala się od piękna. Dlatego jest w konwulsjach i dlatego umrze, jeśli pokój nie będzie dla niej oznaczał powrotu do piękna i przywrócenia miłości jej miejsca.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Skoro słowo: egzystencja, odsłania coś, co jest naszą nostalgią, lecz zarazem nie może nie rozciągnąć się na afirmację wyższej realności, zachowamy je w formie przeobrażonej – powiemy: filozofia nieegzystencjalna, co nie będzie negacją, ale próba zdania sprawy ze stanu człowieka, który jest jej pozbawiony... „Filozofia nieegzystencjalna będzie filozofią wygnania.”
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Sława: Dana jest wam przez miernych i dzielicie ją z miernymi albo z łajdakami.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Szacunek zbudowany na lęku jest godzin najwyższej pogardy.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Świat przykryła gruba warstwa historii, przez którą mowa świata musi się przedrzeć, żeby dotrzeć do nas. Jest zdeformowany. Wciąż przesłaniają go obrazy śmierci i rozpaczy. Nie ma poranka bez agonii, wieczora bez więzienia, południa bez przerażającej rzezi.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Te chwile, kiedy człowiek poddaje się cierpieniu tak samo jak bólowi fizycznemu: wyciągnięty nieruchomo, bez woli i bez przyszłości, słuchając tylko jego przypływów.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Ten co bez nadziei patrzy na wydarzenia jest tchórzem, ale ten, który wiąże nadzieję z losem ludzkim, jest wariatem.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Teraz, kiedy zna już cenę, jest wyzuty z posiadania. Warunkiem posiadania jest niewiedza. Nawet w porządku fizycznym: naprawdę posiada się tylko tę, której się nie zna.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Terroryzm.
Wielka czystość terrorysty w stylu Kaliajewa polega na tym, że zabójstwo łączy się dla niego z samobójstwem (por. Sawinkow – „Wspomnienia terrorysty”). Życie zapłacone życiem. Rozumowanie fałszywe, ale godne szacunku. Życie wydarte nie równa się życiu oddanemu.
Dziś zabójstwo PER PROCURA. Nikt nie płaci.
1905: Kaliajew – ofiara ciała; 1930: ofiara ducha.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
To co chcę powiedzieć:
Że bez romantyzmu można znać nostalgię za utraconym ubóstwem. Pewna suma lat w biedzie wystarczy do ukształtowania wrażliwości. W takim wypadku osobliwe uczucie syna do matki stanowi CAŁĄ JEGO WRAŻLIWOŚĆ. Manifestacje tej wrażliwości w najrozmaitszych dziedzinach tłumaczy wystarczająco utajone wspomnienie, które jest materią jego dzieciństwa (lep u jego duszy).
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Trzeba kubłów krwi i wieków historii, żeby osiągnąć niedostrzegalną zmianę kondycji ludzkiej. Takie jest prawo. Przez lata, głowy spadają jak grad. Terror rządzi, woła się: Rewolucja i zamiast monarchii dziedzicznej przychodzi monarchia konstytucyjna.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Umiera się samemu. Wszyscy umrą sami. Niech przynajmniej samotny człowiek zachowa prawo do pogardy i wyboru w tej strasznej próbie tego, co służy jego wielkości.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Usiłowałem ze wszystkich sił, znając swoje słabości, być człowiekiem moralnym. Moralność zabija.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Zawsze jest rzeczą daremną chcieć się odciąć, choćby od głupoty i okrucieństwa innych. Nie można powiedzieć: „Nie wiem”. Albo się z nimi współdziała, albo się je zwalcza. Nie ma nic bardziej niewybaczalnego niż wojna i apel do nienawiści narodowych. Ale kiedy już wojna nadeszła, daremnie i nędznie jest chcieć się od niej odsunąć pod pretekstem, że nie ponosi się odpowiedzialności. Padły wieże z kości słoniowej. Względy dla siebie i innych są wzbronione.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Zazdrość fizyczna jest w znacznej mierze wyrokiem wydanym na siebie. Ponieważ wie się do jakich myśli jest się samemu zdolnym, przypisuje się te myśli innemu.
Camus Albert; Notatniki 1935-1959;
Żyć ze swoimi namiętnościami to także żyć ze swoimi cierpieniami, które stanowią ich przeciwwagę. Korektę, odpowiedniość i cenę. Kiedy człowiek nauczył się – i nie na papierze – być sam w cierpieniu, przezwyciężać pragnienie ucieczki i złudzenie, że inni mogą "brać udział", niewiele już pozostaje do nauki.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz